Posted in Մայրենի 6

Ոսկե կարաս մաս երկրորդ

  1. Նարնջագույնով նշված բառերը բառակազմորեն վերլուծել՝ արմատ, ածանց։

հողագործ – հող – ա – գործ

բացատրություն – բացատր – ություն

 հողատեր – հող – ա – տեր

ազնվության – ազնիվ – ության

  1. Կանաչով նշված բառերով նոր բառեր կազմիր։

հրաշք- հրաշագործ

ոսկի – ոսկեզօծ

արդար – արդարամիտ

տղա – տղամարդ

  1. Ինչ պատասխան են տալիս իմաստունները թագավորի այն հարցին, թե ինչո՞ւ է նա կարասի մեջ օձեր տեսնում, իսկ մյուսները՝ ոսկի։

Իմաստունները թագավորին ասում են՝ դա նրանից է, որ նա շատ ագահ է։

  1. Փոխիր հեքիաթի ավարտը՝ ըստ քո ցանկության։

Հողատերն ու աշխատողը կիսում են գումարը և ապրում են երջանիկ։

  1. Ի՞նչ է սովորեցնում հեքիաթը։

Հեքիաթը սովորեցնում է այն, որ պետք չէ լինել անազնիվ։

Posted in Ռուսերեն 6

Гохар Гаспарян

Народная артистка СССР, герой социалистического труда Гоар Гаспарян родилась в 1924 году в Каире в музыкальной семье Микаэла и Арусяк Хачатурян.

С девяти лет она пела в Армянской церкви Каира. Начальное образование она получила в Национальной школе Галустяна в Каире. Затем она училась в Каирской музыкальной академии, у европейских мастеров Элизы Фельдман и Винченцо Карро. Она также училась у всемирно известных дирижеров Франческо Молинари и Хуттеля, которые во время войны жили и работали в Каире около пяти лет. Гоар брала уроки игры на фортепиано у греческого пианиста Жоржа Темелиса.

С 1940 года, еще учась в консерватории, читала лекции в Каире. Она пела на египетском радио как солистка. Руководство радио в виде исключения изменило регламент радио, согласно которому солистами могли быть исключительно мусульмане. В 1948 году Гаспарян получила приглашение от оперного театра Ла Скала в Милане, но не только отклонила это предложение, но и в том же году репатриировалась в Армению в возрасте 24 лет.

С 1949 года была солисткой Национального академического театра оперы и балета Армении. Ее первое выступление в Ереванской опере ознаменовалось оперой «Лакме». Она сыграла главные роли в 23 операх. В ее репертуаре более 500 композиций. Выступала во Франции, Германии, Великобритании, Испании, Венгрии, Турции, Японии, США, Бразилии, Уругвае, Сирии, Ливане, Иране, бывших советских республиках и других странах. Ей аплодировали в всемирно известных театрах, в том числе в Карнеги-холле в Нью-Йорке, Гранд-Опере в Париже и Большом театре в Москве. Ее называли «Армянский соловей». На протяжении многих лет ее сопровождали Элеонора Восканян, Левон Абрамян, а также Арутюн Папазян.

С 1962 по 2007 год преподавала в Ереванской государственной консерватории имени Комитаса (профессор с 1973 года). Многие ее ученики становились солистами лучших мировых сцен (Ольга Закарян, Рафаэль Акопянц, Давид Варжапетян, Эллада Чахоян, Шаке Ащян, Гаяне Григорян, Вардуи Хачатрян, Вардуи Абрамян и др.). Одним из ее учеников был ее будущий муж – оперный певец, режиссер и актер Тигран Левонян. Трижды избиралась депутатом Верховного Совета СССР – Верховного Совета Армянской ССР.

Posted in Մայրենի 6

Դասարանական աշխատանք

Նախադասություններն ավարտի՛ր:

Մի ափսե ճաշ տաքացնելու համար խարույկ վառելը ձեռնտու չէր, չնայած լավ կլիներ:

Մի ափսե ճաշ տաքացնելու համար խարույկ վառելը ձեռնտու չէր, իսկ մի քանի ափսեի համար ձեռնատու էր:

Մի ափսե ճաշ տաքացնելու համար խարույկ վառելը ձեռնտու չէր, բայց պետք էր:

Մի ափսե ճաշ տաքացնելու համար խարույկ վառելը ձեռնտու չէր, որովհետև քիչ էր:

Մի ափսե ճաշ տաքացնելու համար խարույկ վառելը ձեռնտու չէր, և մենք շատ պատրաստեցինք:

Posted in Մաթեմատիկա 6

Ուղղանկյան մակերեսը

Մենք արդեն գիտենք, թե ինչպես հաշվել ուղղանկյան մակերեսը, եթե նրա կողմերի երկարությունները բնական թվեր են:

mak.png

Պարզվում է, որ այս բանաձևը ճիշտ է նաև այն դեպքում, երբ ուղղանկյան կողմերի երկարությունները դրական ռացիոնալ թվեր են:

Ուղղանկյան մակերեսը հավասար է նրա երկարության և լայնության արտադրյալին:

Խնդիրներ

1.

Տրված է 𝐴𝐵𝐶𝐷 ուղղանկյունը: Ընտրիր 𝐴𝐵𝐶𝐷 ուղղանկյան մակերեսի հաշվման բանաձևը:

  • 𝐴𝐶⋅𝐵𝐷
  • 𝐶𝐷⋅𝐴𝐵
  • 𝐷𝐴⋅𝐴𝐵

2. Քառակուսու կողմը 1/17սմ է: Որոշիր քառակուսու մակերեսը:

3.

𝐻𝐸𝐹𝐺 ուղղանկյան մեջ 𝐸𝐹 = 3/4 սմ, 𝐻𝐸 = 1/4 սմ:

Հաշվիր 𝐻𝐸𝐹𝐺 ուղղանկյան մակերեսը:

3\16

4. Տրված չափման միավորներից ո՞րն է մակերեսի չափման միավորը:

Ընտրիր ճիշտ տարբերակը:

  • սմ^2
  • կմ^3
  • կմ^4
  • կմ

5.

Ուղղանկյան մի կողմը  8/31 սմ է, իսկ մյուսը՝ 4 անգամ փոքր է:

Հաշվիր ուղղանկյան մակերեսը:

8\31 : 4\1 = 8\124

64\3844

6. Տրված է ուղղանկյուն:

Հնարավո՞ր է, որ նրա կողմերն ունենան հետևյալ երկարությունները:

1) 4 սմ, 9 սմ, 9 սմ, 11 սմ:

  • ոչ
  • այո

2) 1/54 սմ, 5/16 սմ, 1/54 սմ, 5/16սմ:

  • ոչ
  • այո

Ուղղանկյունանիստի լրիվ մակերևույթի մակերեսը

Մեզ արդեն ծանոթ է այնպիսի երկրաչափական պատկեր, ինչպիսին է ուղղանկյունանիստը:

r.png

Ուղղանկյունանիստի մակերևույթը բաղկացած է 6 ուղղանկյունաձև նիստերից՝ 4 կողմնային նիստերից և 2 հիմքերից:

Հանդիպակաց նիստերն իրար հավասար են, հետևաբար հավասար են նաև նրանց մակերեսները:

Ուղղանկյունանիստի լրիվ մակերևույթի մակերեսը հավասար է նրա բոլոր նիստերի մակերեսների գումարին:

Ուստի, այն հաշվվում է հետևյալ բանաձևով՝ 𝑆լրիվ = 𝑆կողմն+2⋅𝑆հիմք

Վերևի նկարից երևում է, որ (հանդիպակաց նիստերը հավասար են)

𝑆կողմն=2𝑎𝑐+2𝑏𝑐

𝑆հիմք=𝑎𝑏

Գումարելով այս բանաձևերը (հաշվի առնելով, որ ուղղանկյունանիստն ունի 2 հիմք), ստանում ենք ուղղանկյունանիստի լրիվ մակերևույթի մակերեսի բանաձևը՝

𝑆լրիվ=2⋅(𝑎𝑏+𝑎𝑐+𝑏𝑐), որտեղ 𝑎-ն, 𝑏-ն և 𝑐-ն ուղղանկյունանիստի չափումներն են:

Այս բանաձևը ճիշտ է ցանկացած ուղղանկյունանիստի համար, որի 𝑎, 𝑏, 𝑐 չափումները դրական ռացիոնալ թվեր են:

Ուղղանկյունանիստը, որի բոլոր կողերը հավասար են, կոչվում է խորանարդ: 

Խորանարդի նիստերը իրար հավասար 6 քառակուսիներ են (𝑎=𝑏=𝑐)

Cube.png

Խորանարդի դեպքում լրիվ մակերևույթի մակերեսի բանաձևը էապես պարզ տեսք ունի:

Փորձիր ինքնուրույն դուրս բերել այդ բանաձևը:

Խնդիրներ

1.

pic1.png

1) Ընտրիր 𝑃𝑇𝑈𝑉𝐺𝐹𝑅𝑆 ուղղանկյունանիստի կողմնային նիստը:

  •  𝑉𝑈𝑇𝑃
  • 𝐹𝑆𝑉𝑇
  • 𝑆𝑅𝑈𝑉
  • 𝐺𝐹𝑈𝑉

2) Ընտրիր 𝑃𝑇𝑈𝑉𝐺𝐹𝑅𝑆 ուղղանկյունանիստի հիմքը:

  • 𝐿𝑁𝐷𝐵
  • 𝐹𝑆𝑉𝑇
  • 𝑆𝑅𝑈𝑉
  • 𝑉𝑈𝑇𝑃

2.

r.png

Նշիր տրված ուղղանկյունանիստին վերաբերող ճիշտ բանաձևը:

Ուղղանկյունանիստի կողմնային նիստերից մեկի մակերեսի բանաձևը՝

  • 2𝑎𝑏+2𝑎𝑐+2𝑏𝑐
  • 2𝑎𝑏
  • 2⋅(𝑐𝑏+𝑎𝑐)
  • 𝑎𝑐
  • 𝑎𝑏

3. Որոշիր խորանարդի լրիվ մակերևույթի մակերեսը, եթե խորանարդի կողը 1/23 դմ է:

6\529

Psk_taisnst.png

4. Ուղղանկյունանիստի կողմնային մակերևույթի մակերեսը 15 սմ² է, իսկ հիմքերի մակերեսների գումարը՝ 3/7 սմ²:

Որոշիր ուղղանկյունանիստի լրիվ մակերևույթի մակերեսը:

pic1.png

108/7**2

5. Ուղղանկյունանիստի հիմքի երկարությունը 4 սմ է, լայնությունը՝ 8 սմ է, իսկ բարձրությունը՝ 11/17 սմ է: 

Գտիր ուղղանկյունանիստի լրիվ մակերևույթի մակերեսը:

r.png

2*(544/17 + 44\17 + 88\17) = 676\17 * 2\1 = 1352\17

Ռացիոնալ կողերով ուղղանկյունանիստի ծավալը

Մենք գիտենք, թե ինչպես հաշվել ուղղանկյունանիստի (կամ խորանարդի) ծավալը, եթե նրա կողերի երկարությունները բնական թվեր են` 𝑉=𝑎⋅𝑏⋅𝑐, որտեղ 𝑎,𝑏,𝑐 բնական թվերը ուղղանկյունանիստի կողերի երկարություններն են:

r.png

Իսկ ինչպե՞ս հաշվել ծավալը, եթե կողերի երկարությունները կոտորակային թվեր են:

Այսպիսով, իմանալով զուգահեռանիստի երեք կողերը՝ չափումները, կարողանում ենք հաշվել ուղղանկյունանիստի ծավալը:

𝑉=𝑎⋅𝑏⋅𝑐 բանաձևը ճիշտ է ցանկացած 𝑎,𝑏,𝑐 ռացիոնալ կողերով զուգահեռանիստի դեպքում:

Նկատի ունենալով, որ 𝑎⋅𝑏-ն ուղղանկյունանիստի հիմքի մակերեսն է (նայիր առաջին նկարին), իսկ 𝑐-ն՝ բարձրությունը, ապա

Ուղղանկյունանիստի ծավալը հավասար է նրա հիմքի մակերեսի և բարձրության արտադրյալին՝  𝑉=𝑆հիմք⋅𝑐

Ծավալի չափման միավորները

Խնդիրներ

1.

Psk_taisnst.png

Ուղղանկյունանիստի հիմքի մակերեսը 4/9 սմ² է, իսկ բարձրությունը  1/9 սմ:

Որոշիր ուղղանկյունանիստի ծավալը:

4\81

2. Տրված ուղղանկյունանիստում 𝐴𝐾 = 1/17 սմ, իսկ 𝐴𝐵𝐶𝐷 ուղղանկյան մակերեսը 4 սմ² է:

4\17

picture1.png

Որոշիր ուղղանկյունանիստի ծավալը:

3. 

picture1.png

Որոշիր վերևի ուղղանկյունանիստի ծավալի հաշվման ճիշտ բանաձևը:

Ընտրիր ճիշտ տարբերակը:

  • 𝑉 = 𝑆𝐴𝐵𝐶𝐷⋅𝐿𝑀
  • 𝑉 = 𝑆𝐴𝐵𝐶𝐷⋅𝑀𝐶
  • 𝑉 = 𝑆𝐴𝐵𝐿𝐾⋅𝐴𝐾
  • 𝑉 = 𝑆𝐾𝐿𝑀𝑁⋅𝐴𝐵

4. Հաշվիր խորանարդի ծավալը, եթե նրա կողը 4/17 դմ է:

Psk_taisnst.png

64\4913

5. Ուղղանկյունանիստն ունի հետևյալ չափումները՝ 81 դմ, 23 դմ, 3/9 դմ:

Որոշիր ուղղանկյունանիստի ծավալը:

r.png

1863\1 x 3\9 = 5589\9

Լրացուցիչ առաջադրանք

1. 

𝑄𝑃𝑅𝑇 ուղղանկյան մեջ 𝑃𝑅 = 7/4 սմ, 𝑄𝑃 = 1/7 սմ:

Հաշվիր 𝑄𝑃𝑅𝑇 ուղղանկյան մակերեսը:

7\28

2. Սենյակի պատերը և առաստաղը ներկելու համար անհրաժեշտ ներկի քանակությունը հաշվելու համար սենյակը պատկերացնում են որպես ուղղանկյունանիստ։ Հաշվիր, թե ինչքան ներկ կպահանջվի սենյակը վերանորոգելու համար, եթե նրա լայնությունը 4մ է, երկարությունը՝ 6մ, բարձրությունը՝ 3մ, իսկ ամեն 1մ^2-ն ներկելու համար պահանջվում է  1/10 կգ ներկ։

24 + 2(12 + 18) = 84

84\10

3. Ուղղանկյունանիստի հիմքի երկարությունը 3 սմ է, լայնությունը՝ 7 սմ է, իսկ բարձրությունը՝ 14/31 սմ է: 

Գտիր ուղղանկյունանիստի կողմնային մակերևույթի մակերեսը:

r.png

21\1 x 14\31 = 294\31

4. Ուղղանկյունանիստի հիմքի մակերեսը 8/11 սմ² է, իսկ բարձրությունը 1/11 սմ:

Որոշիր ուղղանկյունանիստի ծավալը:

8\121

5. Տորթը կշռում է 900 գ։ Պողոսը բաժանեց այն 4 կտորի։ Ամենամեծ կտորը կշռում է այնքան, որքան մնացած 3 կտորները՝ միասին։ Որքա՞ն է կշռում ամենամեծ կտորը։

450

6. Նկարում պատկերված վզնոցը հավաքված է մոխրագույն և սպիտակ ուլունքներից։ Լիլիթն ուզում է վզնոցից հանել հինգ մոխրագույն ուլունք, բայց նա կարող է հանել դրանք միայն վզնոցի երկու ծայրերից։ Մոխրագույն ուլունքները հանելիս Լիլիթը ստիպված հանում է նաև սպիտակ ուլունքներ։ Ամենաքիչը քանի՞ սպիտակ ուլունք կարող է հանել Լիլիթը։