Խառը թվերի ամփոփում

1. Անկանոն կոտորակները վերածե՛ք խառը թվի
   • 458/25=18 8\25
   • 274/33=8 10\33
2. Խառը թիվը ներկայացրե՛ք անկանոն կոտորակի տեսքով
   • 12 ամբողջ 11/13=197\13
   • 75 ամբողջ 5/9=680\9
3. Համեմատե՛ք թվերը՝ ներկայացնելով խառը թվերը անկանոն կոտորակի տեսքով
   • 4 ամբաղջ 5/9 > 4 ամբողջ 11/15
   • 60 ամբողջ ¾ < 60 ամբողջ 5/4
4. Համեմատե՛ք խառը թվերը
   • 2 ամբողջ 2/5 < 2 ամբողջ ¾
   • 120 ամբողջ 1/3 > 121 ամբողջ 1/9
5. Կատարե՛ք հաշվումները՝ կիրառելով խառը թվերով թվաբանական գործողությունների ընդհանուր կանոնը
   • 6 ամբողջ 5/9 + 11 ամբողջ ¾=11 11\36
   • 7 ամբողջ 4/7 – 3 ամբողջ 1/15=4 53\105
   • 4 ամբողջ 6/7 x 2 ամբողջ 9/10=11 16\70
   • 2 ամբողջ 2/3 : 3 ամբողջ ¾=32\45
6. Ջրավազանն առաջին խողովակով լցվում է 10 ժամում, իսկ երկրորդով՝ 15 ժամում: Քանի՞ ժամում կլցվի ջրավազանը, եթե միաժամանակ բացվեն երկու խողովակները:

1. Մի անիվը կատարում է 400 պտույտ 1 րոպեում իսկ մյուսը՝ 7 պտույտ 1 վայրկյանում: Անիվներից ո՞րն է ավելի արագ պտտվում: 

2-րդը մեծ կլինի

1. A վայրից հակադիր ուղղություններով շարժվեցին երկու ավտոմեքենա : Շարժվելուց որոշ ժամանակ անց առաջինն անցել էր 120 կմ, իսկ երկրորդը 15 կմ-ով պակաս: Այդ պահին որքա՞ն էր նրանց միջև հեռավորությունը:

15 կիլոմետր

Ուսումնական երրորդ շրջանի ամփոփում

• Մաթեմատիկա բաժնի հղումը

Մաթեմատիկա

• Սիրելի սովորող ներկայացրու քո սիրելի թեման ռադիոնյութի, տեսանյութի տեսքով

• Մասնակցել եմ ամենամսյա մաթեմատիկական ֆլեշմոբերին։ Այո-ոչ

Այո

• Տեղադրի՛ր 3-րդ ուսումնական շրջանի ամփոփիչ աշխատանքը

Թվային արտահայտություններ

• Հաշվել թվային արտահայտության  արժեքը․

(1971-1317):6+57400:140=519

314260:380+3481·280=3482107

(15/18: 5/36):25/8

(5/11 + 8/5 : 19/7) x (25/8 — 3)=

(1-5/9 + 7/13) x 13=

Կիրառելով բաժանման հատկությունները՝ հաշվումները  կատարել առավել հարմար  եղանակով․

(25·36):12=75

(480·36):24=720

(225+725):25=254

(360+720):36=380

• Կիրառելով բազմապատկման օրենքը՝ հաշվումները  կատարել առավել  հարմար  եղանակով․

50×256=12800

589·28+589×72=58900

• Կիրառելով   գումարման տեղափոխական և զուգորդական օրենքները՝ հաշվումները  կատարել առավել  հարմար  եղանակով․

286+158+14+42=500

1756+2891+44+109=4800

Ինքնաստուգում

ojhDownload

Խառը թվերի հանումը

Խառը թվերի հանումը
Խառը թվերը հանելու համար
պետք է համեմատել նվազելիի և հանելիի կոտորակային մասերը
եթե նվազելիի կոտորակային մասը մեծ է հանելիի կոտորակային մասից, ապա պետք է առանձին-առանձին կատարել ամբողջ մասերի և կոտորակային մասերի հանում և իրար գումարել ստացված արդյունքները։
Օրինակ՝
2 3/6-1 2/6
Համեմատենք 3/6> 2/6
Ուրեմն՝
2 3/6-1 2/6=(2-1)+(3/6-2/6)=1+1/6=11/6
եթե նվազելիի կոտորակային մասը փոքր է հանելիի կոտորակային մասից, ապա նվազելիի կոտորակային մասին պետք է ավելացնել 1՝ այն հանելով նրա ամբողջ մասից ու կիրառել նախորդ կանոնը։

Օրինակ՝
3 1/6-1 5/6
Համեմատենք 1/6< 5/6
Ուրեմն՝3 1/6-1 5/6=2+1 1/6-1 5/6=2+7/6-1 5/6=
=(2-1)+( 7/6 – 5/6)=1+ 2/6=1+1/3=11/3

Առաջադրանքներ
Կատարեք խառը թվերի հանում։
12 4/6-7 1/6= 5 3\6
2 5/12-1 5/6 =1 17\12 – 1 5\6= 7\12
3 23/24-1 3/4 = 2 5\24
14 3/7-11 2/5= 3 29\35
12 3/25-6 2/100= 6 10\100
9 2/11-5 2/3= 8 13\11- 5 2\3=3 17\33
9 8/10-5 2/3=4 44\30
Աստղանիշի փոխարեն ի՞նչ թիվ գրելու դեպքում կստացվի հավասարություն։
1 2\5+1 2/5=2 4\5
13 3\10+8 3/10=21 6\10
1 2\9+11 2/9=12 4\9
լայնությունը փոքր է նրա երկարությունից 2 2/9դմ-ով, հաշվեք ուղղանկյան պարագիծը, եթե նրա երկարությունը 6դմ է։
3 7\9
34\9=68\9
6=12
68\9+12\1=176\9

Խառը թվեր

1. Կատարե՛ք գումարում

• 12 ամբողջ 4/6 + 7 ամբողջ 1/6 =19 5\6
• 2 ամբողջ 5/12 + 10 ամբողջ 5/12 =12 10\12
• 3 ամբողջ 13/24 + 1 ամբողջ 3/4 =5 1\24
• 4 ամբողջ 3/7 + 11 ամբողջ 2/5 =15 29\35
• 12 ամբողջ 3/25 + 6 ամբողջ 17/100 =18 29\100
• 9 ամբողջ 2/11 + 5 ամբողջ 2/3 =14 28\33
• 20 ամբողջ 3/7 + 1 ամբողջ 5/14 =21 11\14
• 20 ամբողջ 1/12 +  8 ամբողջ 7/24 =28 9\24

2. Աստղանիշի փոխարեն ի՞նչ թիվ գրելու դեպքում կստացվի
հավասարություն։

• 6 9\35 — 1 2/5 = 4 6/7
• 12 9\10— 8 3/10 = 4 3/5

3. Հաշվիր 2 2/5 մ, 3 3/5 մ և 4 2/3 մ կողմերով եռանկյան պարագիծը

9 4\15

Ինքնաստուգում

1. Կոտորակները բերե՛ք ընդհանուր հայտարարի
   • 7/12, 9/4, 1/3=12
   • 4/5, 11/10, 7/15=30
   • 9/14, 25/21 և 1/28=84
   • 1/6, 11/30 և 111/18=90
2. Գումարե՛ք կոտորակները
   • 8/35+9/35=17\35
   • 38/93+16/93+105/93=169\93
   • 5/72+5/6=65\72
   • 1/12 + 5/8=2\24+15\24=17\24
3. Բազմապատկե՛ք կոտորակները
   • 4/5 x 7/8=28\40
   • 1 x 12/47=12\47
   • 18/5 x 2/3=36\15
   • 14/9 x 3/4=42\36
4. Համեմատե՛ք կոտորակները
   • 14/8 > 5/14
   • 4/7 < 8/7
   • 1 < 8/7
   • 15/17 > 14/7
5. Ուղղանկյան լայնությունը 7/2 սմ է, իսկ երկարությունը լայնությունից 5 անգամ մեծ է: Գտե՛ք ուղղանկյան պարագիծը և մակերեսը:

1. 5\1×7\2=35\2
2. 2×7\2+2×35\2=14\2+70\2=84\2
3. 7\2×35\2=245\4

Կոտորակների հանում

1.Կատարե՛ք կոտորակների հանում:
⦁ 13/5 – 9/5=4\5
⦁ 9/11 — 2/11=7\11
⦁ 1-3/5=
⦁ 18/4- 7/4=
2.Ուղղանկյան երկարությունը 17/3 սմ է, իսկ լայնությունը՝ 14/3: Քանի՞ սանտիմետով է ուղղանկյան երկարությունը մեծ նրա լայնությունից:

3\3sm

3.Ի՞նչ կոտորակ պետք է գրել աստղանիշի փոխարեն, որպեսզի ստացվի հավասարություն:
⦁ 1/9 + 4\9= 5/9
⦁ 18\23 + 6/23 = 24/23
4.ABC եռանկյան AB կողմի երկարությունը 19/16 սմ է, BC կողմը նրանից կարճ է ¼ սմ-ով, CA կողմը BC-ից կարճ է 3/8 սմ-ով: Որքա՞ն է CA կողմի երկարությունը:

11\16

5.Կատարե՛ք կոտորակների հանում:
⦁ ½ — 1/3=1\6

⦁ ½ — ¼=1\4

⦁ 2/3 – ¼=5\12

⦁ 3/5– 2/7=11\35

⦁ 7/12 – 5/18=11\36

⦁ 6/5 – 11/15 ,7 /15

6.Հաշվե՛ք
⦁ 1/1-1/3=2\3

⦁ 1- 4/9=5\9

⦁ 1 – 11/16=5\16

⦁ 1- 29/45=16\45

7.Գտե՛ք որևէ երկու կոտորակ, որոնց տարբերությունը լինի՝
⦁ 3\4-2\4=¼
⦁ 4\5-1\5=3/5
⦁ 3\7-1\7=2/7

Կոտորակների համեմատում

.Համեմատե՛ք կոտորակները

7/6 < 5/3
2/3 >1/2
21/22 >32/33
15/17 < 21/20
2.Գրե՛ք այն բոլոր բնական թվերը, որոնք աստղանիշի փոխարեն տեղադրելու դեպքում կստացվի ճիշտ անհավասարություն

• 12/5 < 13/5
• 1/5 < 2/5
• 4/7 > 3/7
• 1>3/4

Արդյո՞ք միշտ է անկանոն կոտորակը մեծ կանոնավոր կոտորակից: Բերեք մի քանի օրինակներ:

այո միշտ անկանոն կոտորակը մեծ։

4.Գրե՛ք 7/10-ից մեծ այն բոլոր կոտորակները, որոնց համարիչը 7 է:

7\8 7\9

6.Գրե՛ք 17/9-ից փոքր բոլոր այն կոտորակները, որոնց հայտարարը 9 է:

16\9 15\9 14\9 13\9 12\9 11\9 10\9 9\9 8\9 7\9 6\9 5\9 4\9 3\9 2\9 1\9

7.Լրացրե՛ք աղյուսակը:

Գումարելի	3/8	5/24	37/81	61/72	39/45	82/81
Գումարելի	11/18	9/16	5/27	17/48	16/25	71/36
Գումար	71\72	37\48	52\81		371\225

82/81

 71/36

796\324

Կոտորակների գումարում

Դասարանական առաջադրանքներ

1․ Գումարե՛ք կոտորակները

8/35+9/35=17\35

4/15+8/15+3/15=15\15=1

36/127+9/127=45\127

½+1/4=3\4

7/8+5/18=83\72

5/24+41/36=97\72

7/32+5/28=89\224

3/2+1/18+1/9=30\18

19/15+6/5+13/30=87\30

8/7+5/4+11/14=89\28

7/3+1/6+5/24=66\24

2․ ABCDE հնգանկյան մեջ

AB=BC=5/12 սմ

CD=DE=8/9 սմ

EA=11/18 սմ

Գտեք հնգանկյան պարագիծը։

3․ Պետք էր վերանորոգել 900մ երկարությամբ մի ճանապարհ։ Առաջին մի քանի օրում վերանորոգված ճանապարհահատվածի երկարությունը 180 մ էր։ Աշխատանքի ո՞ր մասն էր կատարված, և ո՞ր մասն էր մնացել կատարելու։

1\5 մնացել եր 4\5

Տնային առաջադրանքներ

1․ Գումարե՛ք կոտորակները

14/7+85/7=99\7

38/93+16/93+105/93=159\93

34/100+116/100=150\100

1/3+1/4=7\12

11/12+3/18=39\36

9/16+81/24=188\48

19/36+4/32=188\288

5/6+2/9=19\18

7/20+11/15=65\60

31/28+5/21=113\84

41/42+37/18=283\126

7/6+5/4+17/18=121\36

4/5+11/45+7/60=189\180

2․ Քանի՞ վայրկյան են

1/3 րոպեն=20

1/5 ժամը=12

1/8 օրը=3

3․ Հեծանվորդի արագությունը մեքենայի արագության 1/3-ն է։ Որքա՞ն է մեքենայի արագությունը, եթե հեծանվորդը 50կմ ճանապարհն անցնում է 2 ժամում։

75կմ\ժամ